ساس تختخواب از بندپایان انگلی موقت انسان و حیوان می باشد. دو گونه ساس تختخواب وجود دارد که هر دو عمومأ از خون انسان تغذیه می کنند که عبارتند از سیمکس لکتولاریوس Cimex lectularius که انتشار وسیعی در دنیا دارد و سیمکس همیپتروس Cimex hemipetrusکه معمولأ به ساس مناطق حاره معـروفاست و عمدتأ در مناطق گرمسیری یافت می شوند.
اهمیت پزشکی: ساسها ناقل بیماری خاصی نیستند ، در محل خون خواری ایجاد خارش ، سوزش و درماتیت می کند ساس بالغ بیضی شکل و بدون بال است که در سطح پشتی - شکمی پهن می باشند. طول آنها حـدود 4- 5 میلیمتـراست و وقتی که خون نخورده باشند زرد یا قهوه ای آجری هستند و بعد از خونخواری کاملا به طور مشخص تیـره تـرشده به رنگ قهوه ای قرمز یا قهوه ای در می آیند و نسبتأ فربه تر و کمی بلندتر میشوند
نظریه ای مبنی براین که این حشرات در انتقال ویروس هپاتیت B نقش دارند ارائه شده بود ، اما این مطلب طی مطالعه ی جدیدی در کشور گامبیا رد شده است.
در بعضی اماکن خصوصأ در ساختمان های قدیمی و در شرایط بد بهداشتی آلودگی به ساس می تواند باعث ناراحتی قابل ملاحظه شود . عکس العمل گزش ساس ها در افراد متفاوت است ، بعضی افراد حساسیت نداشته و در برخی افراد گزش ساس دردناک، آزاردهنده و التهاب آور است و قادر به خوابیدن نیستند ، در مواردی بوی ساس هم می تواند تهوع آور باشد .
ماده ها روزانه حدود3 -2تخم در محل اختفای خود مثل شکاف یا درز ساختمان و وسایل منزل می گذراند. ماده ها چندین هفته تا چندین ماه زنده می مانند ودر این مدت ممکن است 15 تا صدها تخم بگذارند. تخم ها معمولا "پس از 11-8 روز بسته به شرایط محیط یا همان درجه حرارت دارد . ساس ها دارای 5 مرحله نمفی بوده ودر هر مرحله یکبار یا بیشتر خونخواری لازم است
دگردیسی ناقص دارند
تخمها پس از 2 تا 1 هفته تفریخ می شوند
طول عمر ساسها بین 4تا2 سال بسته به شرایط محیط متغییر است.
هر دو جنس نر و ماده خونخوارند و از نظر ایجاد آزار و اذیت به انسان اهمیت مشابهی دارنـد .خونخـواری معمـولأهنگام شب و اختصاصأ قبل از طلوع افتاب و روی افرادی که خوابیده اند انجام میشوند .در صورتی که سـاس هـاگرسنه باشند در طول روز و در اطاقهای تاریک خونخواری میکنند.
هنگامی که ساس ها تحریک می شوند می توانند سریع حرکت کنند چون ساس ها بال ندارند دارای قدرت انتشار محدودی می باشند و بر حسب تصادف ممکن است از یک ساختمان به ساختمان دیگر بروند
زخم های محل گزش پاپولهای سفتی همراه بوده که از یکدیگر فاصله کمی داشته و دو تا دوتا یا سه تا سه تا با هم ظاهر میشوند. شکل خوشه ای گزش ها در تمایز گذاشتن بین زخم ها با گزش سایر حشرات مهم است.
ساس ها فقط در هنگام خونخواری به طرف انسان می روند و بر خلاف کک ها و شپش ها مدت زیادی روی انسـانباقی نمی مانند یعنی بعد از خونخواری محل را ترک می کنند
با بازدید شکاف ها و درزها در خانه و دیدن ساس زنده، جلد، نمف ، تخم یا پوسته آنها میتوان بوجـود سـاسپی برد ، لکه های کوچک قهوه ای یا سیاه روی ملافه ، دیوار و کاغذ دیواری احتمال نشانه وجـود سـاس مـیباشد، این لکه ها مدفوع و عمدتأ خون اضافی می باشد که هنگام تغذیه خـورده شـده اسـت. عـلاوه بـراینمیتوان یک ملحفه سفید پهن کرده و نصفه های شب برق اتاق را روشن نمود در صورت وجود حشـره راحتـرمی توان آنرا دید،
بطور کلی ساس ها موجودات مزاحمی بوده که از نظر انتقال بیماری دارای اهمیت نیستند .
هر دو جنس نر و ماده آن در تمام مراحل نمفی و بالغ خونخوار بوده و شب فعالند.
در هنگام خونخواری بزاق ترشح کرده ایجاد تحریک و خارش شدید می کنند
در طی روز نمفها و بالغین بی حرکت در محلهای تاریک و خشک مانند شکاف ها و درز لوازم چوبی منـزل مخفـیمی شوند
دیوارها ، سقف ها ، لابلای کفپوشهای چوبی، زیر درز کاغذ دیواری ، بین تشک و تختخواب مخفی می شوند گزش آنها ممکن است در بچه ها و افراد پیر ایجاد کم خونی نماید
ساسها توسط اجناس دست دوم و حتی کارتن و جعبه لوازم خریداری شده و یا وسایل چوبی کرایه ای مثل میـز وصندلی مجالس وارد مکان جدید می شوند.
اساس مبارزه شیمیایی با این حشرات انجام سمپاشی ابقایی در داخل اماکن بوده وبایستی عمل سمپاشی را صـبحزود یا شب ( غروب )انجام داد . این حشرات به سموم مقاوم نبوده و با روش صحیح و اصولی براحتی مبـارزه مـیشوند.
مناطق مورد سمپاشی شامل قسمتهای مختلف تختخواب ، تشکها ، وسایل چوبی ، فرش،پشتی ها و کلیه درزهـا وشکافهای موجود در کف اتاق و دیوارها و .... می باشد.
کنترل فیزیکی مانند جاروبرقی توجه خاصی شود(کسیه جارو برقی ترجیحاً یکبار مصرف و بلافاصله در پایان کار سوزانده شود).
تمام درز و شکاف دیوارها را مسدود و کاغذ دیواری های کهنه و پاره تعویض گردد.
اقلامی را که نتوان تحت عملیات سمپاشی قرار داد می توان در کیسه های پلاستیکی آب بندی (درزبندی) شده گذاشته و در فریزر (دمای 18- درجه سانتی گراد) به مدت 24 ساعت قرار داد تا ساسها از بین بروند.
** توجه : گاها گزارش میشود که به علت عدم آگاهی متاسفانه بعضا اسباب اثاثیه مثـل مبلمـان و تخـت و کمـدو...را میسوزانند که میتوان گفت درست نیست اا
